Kręgozmyk – przyczyny, objawy, leczenie

Jedną z chorób kręgosłupa, której warto przyjrzeć się nieco bliżej, jest kręgozmyk. Jaka jest jego definicja? Co trzeba wiedzieć o przyczynach oraz objawach kręgozmyku? Kogo najczęściej dotyka to schorzenie? Jakie są dostępne metody leczenia? Pytań jest wiele, dlatego już teraz sprawdź najważniejsze informacje na ten temat, aby prawidłowo rozpoznać kręgozmyk kręgosłupa i złagodzić dolegliwości bólowe, poprawiając tym samym jakość swojego życia!

Co to jest kręgozmyk kręgosłupa?

Kręgozmyk (inaczej spondylolisteza) to schorzenie kręgosłupa, które polega na tym, że dochodzi do przesunięcia się względem siebie sąsiadujących kręgów, a dokładniej kręg leżący wyżej samoistnie wysuwa się do przodu w stosunku do kręgu, który jest położony niżej. Tego typu zmianę najczęściej można zaobserwować w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa, nieco rzadziej w odcinku szyjnym. A jeśli kręg położony wyżej ześlizguje się do tyłu względem kręgu niższego, jest to retrozmyk (tyłozmyk), czyli odwrotność kręgozmyku.

Jaki może być stopień zaawansowania kręgozmyku?

• stopień I: przesunięcie kręgu mniejsze niż 25%,
• stopień II: przesunięcie kręgu w granicach 25-50%,
• stopień III: przesunięcie kręgu w granicach 50-75%,
• stopień IV: przesunięcie kręgu powyżej 75%.

Kręgozmyk – objawy

Jakie symptomy mogą świadczyć o tym, że mamy do czynienia z kręgozmykiem? Na liście najczęściej występujących objawów umieszcza się między innymi: punktowy ból pojawiający się podczas wyprostu kręgosłupa oraz wtedy, gdy przyjmuje się nieprawidłową postawę ciała (zdarza się, że promieniuje on do pośladków, ud, łydek, a nawet pięt), trudności z poruszaniem się, ograniczenie ruchomości kręgosłupa, nieprawidłowe ustawienie miednicy, zniekształcenie okolicy lędźwiowej, niedowład, mrowienie i drętwienie kończyn dolnych, zaburzenia czucia i siły mięśniowej, problemy z nietrzymaniem moczu i kału albo rwa kulszowa. W zależności od konkretnego pacjenta symptomy te pojawiają się pojedynczo lub łącznie. Należy mieć na uwadze, że często we wstępnej fazie kręgozmyk nie wykazuje żadnych niepokojących objawów, a dolegliwości pojawiają się dopiero wraz z upływem czasu i postępem choroby.

Kręgozmyk – przyczyny

Co może być źródłem problemu? Istnieje co najmniej kilka przyczyn kręgozmyku, które jednocześnie wskazują, jaki to rodzaj schorzenia. Zmiany zwyrodnieniowe krążka międzykręgowego (dotykające najczęściej osoby starsze) odpowiadają za pojawienie się kręgozmyku rzekomego (określanego również jako zwyrodnieniowy lub degeneracyjny). Natomiast u dzieci i młodzieży zwykle obserwuje się kręgozmyk wrodzony (dysplastyczny) bezpośrednio wynikający z niewłaściwego wykształcenia kręgów i nieprawidłowej budowy stawów międzywyrostkowych. Z kolei kręgozmyk istmiczny powstaje na skutek mikrourazów przebytych w młodym wieku na przykład ze względu na uczestnictwo w intensywnych treningach sportowych. Kolejny wariant to kręgozmyk przeciążeniowy, do którego dochodzi, gdy często wykonuje się czynność obciążającą kręgosłup. Rzadziej można spotkać się z kręgozmykiem urazowym, czy kręgozmykiem patologicznym.

Bezoperacyjne leczenie kręgozmyku

Jeśli pojawią się któreś z wymienionych powyżej objawów charakterystycznych dla kręgozmyku, konieczne jest zgłoszenie się do specjalisty. Lekarz przeprowadzi wywiad z pacjentem, jak również wykona badania obrazowe (RTG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny). Na podstawie postawionej diagnozy ustalony zostanie dalszy plan działania.

W przypadku kręgozmyku w pierwszej kolejności stosuje się leczenie zachowawcze (nieoperacyjne). Na czym ono polega? Wszystko sprowadza się do sięgania po leki przeciwbólowe lub przeciwzapalne, odpoczynku, świadomej zmiany dotychczasowych nawyków związanych ze sposobem wykonywania codziennych czynności i przyjmowaniem odpowiedniej postawy ciała oraz odpowiednio zaplanowanej i prowadzonej rehabilitacji pod okiem fizjoterapeuty. Dopiero w sytuacji, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów bierze się pod uwagę możliwość przeprowadzenia operacji chirurgicznej.

Ćwiczenia na kręgozmyk

Rehabilitacja polega zwłaszcza na regularnym treningu. Jakie są przykładowe ćwiczenia na kręgozmyk? Będzie to między innymi: leżenie na plecach z nogami opartymi o ścianę, czy leżenie na plecach z wyprostowanymi kończynami dolnymi i naprzemienne przyciąganie ich do klatki piersiowej (w wolnym tempie). Oczywiście każdorazowo konkretne zalecenia w tym zakresie i przykłady ćwiczeń powinien zaproponować specjalista, dopasowując je do rodzaju kręgozmyku, wieku pacjenta, czy jego kondycji ruchowej. Jednak bez względu na sytuację kinezyterapia pozwala wyrobić odpowiednie nawyki ruchowe, wzmocnić mięśnie stabilizujące kręgosłup oraz złagodzić dolegliwości bólowe.

Kręgozmyk – czego unikać?

Jednocześnie warto też poszerzyć swoją wiedzę w zakresie tego, co nie jest wskazane przy kręgozmyku. Trzeba unikać przede wszystkim: ruchów przeprostnych (takich, w których dochodzi do odgięcia tułowia do tyłu), wykonywania długotrwałych czynności wymagających zgięcia, gwałtownego schylania się oraz podnoszenia i dźwigania ciężkich przedmiotów. Tak rozumiane oszczędzanie się pozwala z jednej strony zmniejszyć odczuwanie bólu, a z drugiej strony zapobiega pogłębieniu się choroby.

SEKCJA FAQ

Czy kręgozmyk jest niebezpieczny?

Kręgozmyk kręgosłupa może okazać się groźnym schorzeniem, choć wiele zależy tutaj od rodzaju i intensywności pojawiających się symptomów. Warto mieć świadomość, że w niektórych przypadkach utrudnieniem jest to, że objawy niemal wcale nie występują albo są niesamoistne i ciężko je trafnie zidentyfikować oraz przypisać właśnie do tej choroby. Dlatego, jeśli już pojawią się jakieś symptomy, nie powinno się ich ignorować.

Czy kręgozmyk może się cofnąć?

Co do zasady nie ma możliwości, żeby kręgozmyk kręgosłupa cofnął się samoczynnie, jednak w celu zminimalizowania dyskomfortu wywołanego przez pojawiające się dolegliwości konieczne jest w pierwszej kolejności wdrożenie leczenia zachowawczego, a gdy nie przynosi ono oczekiwanych rezultatów podejmuje się decyzję o interwencji chirurgicznej.

Czy kręgozmyk można wyleczyć?

Pierwszy etap działań w przypadku kręgozmyku to leczenie zachowawcze, polegające między innymi na odpoczynku, ograniczeniu dotychczasowych aktywności, podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, noszeniu gorsetu lub pasa stabilizującego kręgosłup oraz rehabilitacji. Istotna jest również nauka poprawnej mechaniki ciała podczas wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego.

Czy kręgozmyk trzeba operować?

Konieczność zastosowania operacyjnego leczenia kręgozmyku pojawia się wtedy, gdy choroba ma charakter zaawansowany, a pomimo zastosowania leczenia zachowawczego objawy nie ustają, tylko wręcz się pogłębiają.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430767/
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10302-spondylolisthesis
3. https://www.healthcentral.com/condition/spondylolisthesis/drugs-medications-spondylolisthesis